»Mối tương quan giữa âm dương ngũ hành và bát quái

Âm dương ngũ hành và bát quái có mối tương quan với nhau bởi chúng được thể hiện trong hai hình đồ tiên thiên bát quái và hậu thiên bát quái. Do vậy, những vận dụng của bát quái cũng có lúc dựa trên âm dương ngũ hành để xem xét. Trong bài viết này, phongthuy583 sẽ chia sẻ với các bạn một số kiến thức về mối tương quan giữa âm dương ngũ hành và bát quái.

Bát quái có liên quan đến triết học thái cực và ngũ hành. Các mối quan hệ giữa các quẻ được thể hiện trong hai đồ hình là Tiên Thiên Bát Quái (先天 八卦)hay còn gọi là Phục Hy bát quái (伏羲 八卦), và Hậu Thiên Bát Quái (后天 八卦)hay còn gọi là Văn Vương bát quái. Bát quái được ứng dụng trong thiên văn học, chiêm tinh học, địa lý, phong thủy, giải phẫu học, gia đình, và những lĩnh vực khác. Kinh Dịch của Trung Quốc cổ đại có 64 quẻ được tạo ra từ cách bắt cặp 8 quẻ của bát quái, và có những lời bình giải cho từng quẻ này.

Bát quái có liên quan đến ngũ hành, được các nhà phong thủy và y học cổ truyền Trung Quốc sử dụng. Ngũ hành gồm kim, mộc, thủy, hỏa, thổ. Quái khảm (nước) và quái ly (lửa) tương ứng trực tiếp với hành thủy và hành hỏa. Hành thổ tương ứng với quái Khôn (địa) và Cấn (núi). Hành mộc tương ứng với quái Tốn (gió) và Chấn (sấm). Hành kim tương ứng với quái càn (trời) và đoài (đầm).

Âm Dương chính là lý thuyết bao trùm tất cả lý thuyết khác thông qua quy luật vận động của hai khí Âm Dương tạo thành vũ trụ và vạn vật. Âm thịnh thì Dương suy, đến đỉnh điểm thì Dương lại thịnh và Âm lại suy cứ thế tuần hoàn biến đổi. Quy luật Âm Dương biểu đạt bằng hình tròn. Sự vận động của Âm Dương là vi tế và không thể số hoá chi tiết được.

Bát Quái chính là một sự số hoá cụ thể hoá quy luật Âm Dương, hình tròn được chia thành 8 phần tương ứng với 8 mặt cắt điển hình của Âm Dương. Hình Bát Giác nội tiếp chứa trong hình tròn phản ánh Bát Quái là một cụ thể số hoá của quy luật Âm Dương, là sự định lượng hoá quy luật Âm Dương. 8 trạng thái của Âm Dương được biểu đạt thành 8 quái khác nhau.

Ngay Bát quái cũng có hai đồ hình, Tiên Thiên Bát Quái phản ánh sự vận động của vũ trụ thời kỳ đầu, áp dụng cho những bài toán vũ trụ, tự nhiên ở quy mô lớn. Hậu Thiên Bát Quái phản ánh sự vận động của vũ trụ thời kỳ sau, áp dụng cho con người và những bài toán quy mô nhỏ. Tuy nhiên giữa hai đồ hình này như hai mô hình tương giao, sự vận dụng đòi hỏi linh hoạt và còn cần khám phá nghiên cứu rất nhiều sự phối hợp của chúng sao cho hiệu quả.

Cơ chế tương tác của các yếu tố vật chất được thống nhất bằng thuyết Ngũ Hành. Thuyết Ngũ Hành ra đời giải thích được đầy đủ sự tương tác vận động của vật chất, mặc dù thế giới vật chất vốn vô cùng phức tạp và đa dạng. Ngũ Hành được biểu đạt như một hình Ngũ Giác nội tiếp trong hình tròn Âm Dương phản ánh mặt định tính của Âm Dương.

Như vậy 3 học thuyết trên đủ làm thành 3 tiền đề trụ cột tạo thành một lý thuyết thống nhất để giải thích mọi quy luật vận động của tự nhiên, xã hội và tư duy. Hiện nay chúng ta đã biết được những ứng dụng to lớn của lý thuyết vĩ đại này như Nhân học, Thiên Văn học, Dự đoán học,…nhưng trong tương lai, còn cần khai thác, nghiên cứu, khám phá thêm nhiều khảo cứu mới để hoàn chỉnh lý thuyết vĩ đại này làm tiền đề cho các môn khoa học khác. Điều này còn đòi hỏi sự nỗ lực rất lớn của các nhà nghiên cứu văn hoá Phương Đông.